Een tijd geleden was de hashtag #itaintrape trending op Twitter. Een nare hashtag waarbij de gebruiker omstandigheden moest aangeven die verkrachting zouden vergoelijken. Zo waren enkele opties ‘if she’s asleep’, ‘if she moans’ of ‘if she said yes earlier’. Hoe vreselijk deze hashtag ook is, bij het opzoeken leken de meeste tweeps die de hashtag gebruikten dit juist te doen om in verzet te komen tegen het ‘serieuze’ gebruik. Een van de redenen waarom de zin trending was, was juist deze tegenreactie. Het verzet uitte zich vooral in uitspraken die ´consent´ benadrukten. Hoewel goed bedoeld, zie ik ook in deze tweets een gevaar. Een tegenaanval tegen de zogeheten ‘rape culture’, die zelf ook alles behalve empowering is.
Het begrip van consent in seksuele zin wil eigenlijk zeggen dat je toestemming hebt om seksuele handelingen met de ander te verrichten. Dit lijkt duidelijk: ik ken immers niemand in mijn omgeving die zou zeggen dat verkrachting juist is. Verkrachters worden in de regel nog altijd gezien als enge mannetjes in witte bestelbusjes die arme meisjes van hun fiets sleuren om vervolgens onnoembare vreselijke dingen te doen. In de realiteit ligt het echter anders. Een groot gedeelte van de verkrachtingen wordt namelijk gedaan door iemand in de naaste omgeving, vaak zelfs een vriend(in) of partner.
Toch zullen weinig mensen toegeven dat zij hun partner hebben verkracht. Vaak ziet de verkrachter het niet als verkrachting en tot 1991 was het überhaupt niet mogelijk in Nederland om iemand binnen het huwelijk te verkrachten: seks was een recht dat je mocht claimen. Zo zijn er nog meer situaties waarbij de verkrachter zich kan verschuilen achter de vage definities van verkrachting. Zo zijn er mensen die vinden dat als een persoon buiten bewustzijn is, er geen sprake is van verkrachting, omdat de ander immers geen ‘nee’ heeft gezegd, simpelweg omdat de persoon dat niet kon.
Daar komt het idee van consent dan ook vandaan: het idee dat iemand, bij zijn volle verstand, jou toestemming heeft gegeven om seksuele handelingen met diegene uit te voeren. Hier komt echter ook een probleem bij kijken, want wanneer geeft iemand je toestemming? Bovendien klinkt vanuit vele feministische kelen het geluid dat consent alleen gegeven kan worden als iemand nuchter is. Daarbij kan consent veranderen: als iemand vijf minuten geleden ‘ja’ zegt, kan dat nu verandert zijn in ‘nee’. Daar valt wat voor te zeggen: als jij broodnuchter een laveloos meisje op haar bed legt en zij half bij bewustzijn is, kan je niet echt spreken van seks waarbij beide partijen hebben ingestemd. Als ik met een jongen mee naar huis ga die eerst duidelijk seks met mij wilde, maar daarna afhaakt, is het inderdaad verkrachting als ik diegene vervolgens dwing alsnog met mij naar bed te gaan.
Hier vormt zich dan ook een groot probleem. Want ik weet niet hoe het bij anderen gaat, maar ik hoef niet iemand elke vijf minuten opnieuw toestemming te verlenen om aan mij te zitten. Ik wil ook niet dat iemand mij vraagt of hij mij mag zoenen. Of een arm om me heen mag leggen. Of me mag vingeren. Of seks met mag hebben. Ik denk dat na de tweede vraag de spanning er snel af is. Het zal overigens veel BDSM relaties flink bemoeilijken, maar dat geheel terzijde.
Daarbij is de claim dat consent alleen nuchter gegeven kan worden, problematisch. Als ik dronken ben, kan ik wel stomme dingen doen, maar ik weet alsnog dondersgoed waar ik mee bezig ben. Wanneer ik seks heb, terwijl ik dronken ben en de ander nuchter is, ben ik niet verkracht. Ook niet als ik de dag erna spijt heb omdat de jongen in kwestie rechten studeert. Bovendien, hoe gaat dat er dan aan toe als we beide dronken zijn. Er kan geen wederzijds consent worden gegeven, dus zouden we dan elkaar verkracht hebben? Als iemand bij bewustzijn is en keuzes kan maken, dan is diegene ook verantwoordelijk voor deze keuzes.
Het begrip consent kan in die zin ook heel beklemmend worden. In een wereld waar jongeren worden opgepakt voor het bezit van kinderporno, omdat ze naaktfoto’s van zichzelf hebben, is het laatste wat we nodig hebben dat elke seksuele praktijk onder de loep wordt gelegd vanwege de angst voor verkrachting. Consent kan immers ook blijken uit gedrag. Dat is niet hetzelfde als ‘hij/zij vroeg erom door het gedrag’, maar om specifieke signalen die je afgeeft aan de ander dat je met diegene naar bed wil of andere leuke dingen met de ander wil uitvoeren.
Het laatste wat we nodig hebben is dat de term verkrachting maar in het rond geslingerd kan worden na een dronken fout. Het laatste wat we nodig hebben is een feministische oproep tot herinvoeren van angst omtrent seks.
Verkrachting ís namelijk een groot probleem, maar er moet meer aandacht gevestigd worden op de echte problematieken. Wanneer alles onder verkrachting wordt genoemd, worden slachtoffers van echte verkrachtingen waarschijnlijk steeds minder serieus genomen. Laat de angstcultuur omtrent rape culture en seksualiteit niet ons in een nieuwe seksuele onderdrukking storten.
De Columnisten 
Volgens mij is dit punt alleen bij de daders moeilijk te bevatten. Elk weldenkend persoon zou toch zeggen dat geen toestemming geven (ook -en misschien wel juist- vanwege bewusteloosheid!) is gewoon op zijn minst aanranding?
Dat zou je inderdaad zeggen. Maar ik ken meerdere verhalen (in mijn directe omgeving!) van meisjes die lagen te slapen en ineens wakker werden terwijl er seksueel aan hen werd gezeten (niet door een partner, in dit geval). En dan heb ik het nog niet eens over de situatie waarin men vindt dat een meisje ‘het toch wel een beetje zelf heeft gedaan’, als ze veel heeft gedronken en vervolgens verkracht wordt. Ik wou dat ik kon zeggen dat het de normaalste zaak van de wereld is dat je van iemand afblijft zonder consent, maar veel mensen denken er anders over. Juist daardoor volgt deze, in mijn ogen flink doorgeslagen, nadruk op consent en ‘nuchter’ zijn.